I wojna światowa na terenach dzisiejszego województwa świętokrzyskiego to przede wszystkim działania 1 Pułku Piechoty oraz I Brygady Legionów Polski oddziałów pod dowództwem Józefa Piłsudskiego. Co prawda działania wojenne na terenie kielecczyzny nie miały znaczenia strategicznego, odbyło się tu kilka krwawych potyczek z zaborcami. Istotne znaczenie dla mieszkańców regionu w owym czasie miało wkroczenie I Kompanii Kadrowej, uformowanej w Krakowie, na tereny dzisiejszego województwa świętokrzyskiego. Wkroczyła ona od strony Jędrzejowa na Rogatki Kielc. Tu 1 Pułk Piechoty, przekształcony został w I Brygadę Legionów. Potyczki oddziałów legionowych to głównie walki pozycyjne nad Nidą oraz szereg bitew w rejonie Opatowa, Konar i Tarłowa.
Działania wojenne na terenach dzisiejszego powiatu kieleckiego a co za tym idzie ziemi daleszyckiej miały dość łagodny charakter. Walki o charakterze zbrojnym, poza epizodycznymi przypadkami rozbrajania zaborców, praktycznie nie miały miejsca. Bardziej dokuczliwe stały się ceny produktów codziennego użytku w tym żywności, które z dnia na dzień znacząco rosły. Wszystko to jednak zeszło na dalszy plan w momencie wkroczenia oddziałów wojska polskiego na ziemie daleszyckie. Zostały one entuzjastycznie przyjęte przez miejscową ludność i mimo coraz trudniejszej sytuacji materialnej mieszkańców, chętnie dzielono się z nimi żywnością oraz produktami pierwszej potrzeby.
Dla mieszkańców ziem świętokrzyskich I wojna światowa praktycznie zakończyła się w sierpniu 1915 roku, kiedy to powołano c.k. Generalne Gubernatorstwo Wojskowe w Polsce z siedzibą w Kielcach, które następnie przeniesiono do Lublina. Całość ziem województwa świętokrzyskiego znalazła się pod okupacją austriacką aż do 11 listopada 1918 roku, kiedy to władzę wojskową powierzono Józefowi Piłsudskiemu i ogłoszono niepodległość Polski.
Magdalena Zielińska